woensdag 13 maart 2013

Het Centraal Planbureau geeft de politici een lesje

In het Centraal Economisch Plan 2013 gaat het Centraal Planbureau uitvoerig in op alle aanwijzingen dat het Nederlandse bezuinigingsbeleid een slecht antwoord is op de crisis en bovendien een slechte manier is om het overheidstekort terug te brengen. Het IMF had al eerder ontdekt dat bezuinigen in tijden van recessie met lage rentes slecht uitpakt. Alle voorspellingen dat bezuinigingen "expansief" zouden zijn, bleken keer op keer niet te kloppen. Kijk voor de aardigheid nog eens naar de voorspellingen voor Griekenland en de discrepantie met de feitelijke ontwikkelingen, de grafiek die Jesse Frederik samenstelde. Het CPB heeft speciale berekeningen door het IMF laten doen en die ondersteunen het oordeel dat nu bezuinigen slecht werkt. Er zou integendeel juist gestimuleerd moeten worden en het argument klopt niet dat dat geen zin heeft omdat het geld toch helemaal weglekt naar het buitenland. Kortom, hou op met dat bezuinigen terwijl we nog in een recessie verkeren.

Nadat dit geconstateerd te hebben, vraagt het CPB zich af hoe toch te verklaren valt dat politici tot nu toe slecht luisteren en doorgaan met het verkeerde beleid te voeren. En geeft dan vijf antwoorden, die ik hier kort samenvat en becommentarieer:
  1. De economische wetenschap is tekortgeschoten, omdat die "nog geen bevredigend recept" verschaft "voor de timing van op zichzelf onvermijdelijke aanpassingen". Anders gezegd, de politici zijn zelf niet zo goed in nadenken en hebben dus een kant-en-klaar recept nodig. Het moet ze gemakkelijker gemaakt worden. Een vreemde verklaring. Want als dat duidelijke recept er inderdaad niet was, waarom hebben die politici dan wel radicaal en zonder aarzelen voor bezuinigen gekozen? Dat wijst niet op een besef van onzekerheid en zoeken naar het juiste beleid. En dan zie ik er nog van af dat dat bevredigende recept er wel is en was. Dat bestaat er uit dat je bezuinigen moet uitstellen en moet zorgen voor volledige werkgelegenheid. Dan, zo wist Keynes al, zorgt het overheidsbudget wel voor zichzelf. Dat is niet zo maar een ideetje. Het staat in de macro-economische handboeken.
  2. De politici verwarren de huidige economische omstandigheden met die van de jaren zeventig van de vorige eeuw. De overheidsfinanciën liepen toen uit de hand. Maar die omstandigheden waren anders. De lonen waren te hoog en de winsten belabberd. De situatie is nu geheel anders. De verklaring kan kloppen, maar het is dan wel verbazend dat politici niet op de hoogte zijn van die opvallende verschillen met de jaren zeventig.
  3. Politici vinden het ongemakkelijk om campagne te voeren voor minder bezuinigingen. Kiezers hebben graag politici die "de begroting op orde brengen". Daar zit wat in. De VVD werd ineens de grootste partij met leuzen als "De zaken op orde". Het lijkt er op dat de andere partijen dat jaloers hebben gadegeslagen en verblind raakten door de mogelijkheid van stemmenwinst. Zie ook nog eens mijn kritiek op de PvdA. Het kan een goede verklaring zijn. Maar het tekent tegelijk de inhoudelijke armoede van onze tegenwoordige politiek. Politici horen beter geïnformeerd te zijn dan kiezers en horen valse vergelijkingen zoals die van de overheid en het huishouden, aan de kaak te stellen. Denk aan de broekriem en het huishoudboekje. Het is een schande als ze dat nalaten.
  4. Politici grijpen graag een crisis aan om te bezuinigen, want dat is dan beter uit te leggen dan in tijden van voorspoed. Ja, daar zit ook wat in. Maar dat zouden ze dus niet moeten doen. Ook een schande als ze dat wel doen. We kiezen politici niet om altijd maar de gemakkelijkste weg in te slaan.
  5. De Europese politici zijn verdeeld, willen voor hun eigen land er het beste uit slepen en komen daardoor niet tot een gemeenschappelijk macro-economisch beleid. En dat is precies de laatste  schande. Onze politici durven hun eigen kiezers niet de waarheid te vertellen. Liever het goede en noodzakelijke beleid steeds maar uitstellen, met oplopende werkloosheid en pensioenen die gekort moeten worden tot gevolg, dan de indruk wekken dat je "het nationale belang niet genoeg verdedigt". Maar, zoals het CPB dat zegt, door dit uitstel wordt de rekening uiteindelijk alleen maar hoger.
Je mag toch aannemen dat alle 150 Tweede Kamerleden dit lesje van het CPB ter harte nemen?  En tot inkeer komen?

Geen opmerkingen: