dinsdag 15 april 2014

Minister Asscher laat de naam van Keynes vallen. Maar dan?

Ik had een uitnodiging ontvangen voor de Brokerdag 2014, waar ook minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en vice-premier Lodewijk Asscher zou spreken. Ik had eigenlijk nog nooit van The Broker gehoord, maar het leek me interessant genoeg om op de uitnodiging in te gaan. Het ging over Werk in de context van globalisering, maar het zou ook vooral gaan over volledige werkgelegenheid als belangrijke doelstelling van de overheid.

Ik zat dus gistermiddag in de zaal en luisterde naar de speech van minister Asscher. Die had als veelbelovende titel: Nieuw werk, eerlijk werk, goed werk. Het ideaal van volledige werkgelegenheid in de 21-ste eeuw. De volledige tekst is hier na te lezen.

Ook het begin van de speech was veelbelovend, want de minister begon meteen met het citeren van John Maynard Keynes, die zoals bekend wordt beschouwd als de grondlegger van de moderne macro-economie. Het ging om de passage uit de General Theory (1936) waarin Keynes verzucht: "de grootste zwakte van ons economisch stelsel is het onvermogen om te zorgen voor volledige werkgelegenheid en de willekeurige en oneerlijke verdeling van vermogen en inkomen".

Dat deed mij hopen dat de minister wel het een en ander zou hebben ontleend aan de Keynesiaanse inzichten over de taken van de overheid om in tijden van economische crisis te zorgen voor volledige werkgelegenheid. Want we weten dat Keynes er met verve voor pleitte om in zulke tijden door het opvoeren van de overheidsinvesteringen er voor te zorgen dat de vraag op peil blijft. Als iedereen immers bezig is zijn schulden terug te brengen, dan stort de vraag in en zonder vraag is er geen economie. De enige die dan nog wat kan doen is de overheid. Een overheid die volledige werkgelegenheid als macro-economische doelstelling omarmt.

Ik verwachtte dus een macro-economisch betoog te zullen gaan horen. Maar daar kwam helemaal niets van terecht. Dat er in de economie naast een aanbodkant ook een vraagkant bestaat, dat viel uit het betoog niet op te maken. De minister bracht van alles naar voren dat verstandig en redelijk is, maar dat de overheid een macro-economische verantwoordelijkheid heeft voor het handhaven van volledige werkgelegenheid, nee, dat kwam je niet tegen. Het was een micro-economisch verhaal over zaken als arbeidskosten, illegale constructies op de arbeidsmarkt en onderwijs.

Pas aan het eind gaat het even over de "crisiswerkloosheid", over het grootste deel van die 700.000 werklozen die we nu hebben. Hij noemt dat dan zijn "eerste en meest urgente uitdaging". (Was daar dan mee begonnen, dacht ik toen hij dat zei.) En hij noemt daar de maatregelen die het kabinet heeft genomen. Het gaat dan over de premiekortingen voor uitkeringsgerechtigden, de aanpak jeugdwerkloosheid en de sectorplannen. En de minister verzucht dat het MKB gemakkelijker aan kapitaal zou moeten kunnen komen.

Allemaal maatregelen die oftewel de loonkosten verlagen, wat niet het grootste probleem is, of werklozen naar werk moeten "geleiden" dat er niet is. En dat banken niet zo gemakkelijk kapitaal verschaffen, ja, dat komt omdat ze hun buffers moeten verhogen. En waarom ergens geld in steken als de vraag naar producten en diensten zo is ingezakt?

Nee, ik vond het een merkwaardige ervaring gisteren. Een minister die de naam van Keynes laat vallen, maar vervolgens een betoog afsteekt alsof hij van de Keynesiaanse macro-economie nog nooit gehoord heeft. De bezuinigingszeepbel in volle werking. Ik kon helaas niet bij de discussie blijven en weet dus niet of de minister hier over nog bevraagd is.

Geen opmerkingen: