maandag 12 oktober 2015

Over Karten der Gewalt, Wolfgang Schäuble en de Volksgemeinschaft

 In de Duitse media zie je steeds meer Karten der Gewalt, waarop aangegeven is waar en wanneer er in dit jaar tot nu toe aanslagen op onderkomens van vluchtelingen en op die vluchtelingen zelf hebben plaats gevonden.


Dat soort kaarten vind je overigens ook al in 2014. Want het is al eerder begonnen. Zich meestal neonazi's noemende jonge mannen willen laten weten dat ze niet gediend zijn van vreemdelingen die het land binnenkomen. En daar horen geweld en intimidatie bij. Sterker, dat lijkt er de essentie van te zijn. Zie bijvoorbeeld ook dit bericht van SpiegelOnline van gisteren: Zuwanderung: Zahlreiche Angriffe auf Flüchtlingsunterkünfte.

Er valt nu ook een kaart van Nederland te maken. Met een grote stip bij Woerden, waar vorige week twintig jonge mannen met bivakmutsen een opvangcentrum voor asielzoekers bestormden.

We zien hier, kort gezegd, gebeuren waar een economisch beleid toe leidt dat er juist niet op gericht is om mensen, en vooral jonge mannen, bestaanszekerheid te geven. Maar hen integendeel dwingt om slecht betaalde baantjes aan te nemen, die nauwelijks helpen om boven de armoedegrens uit te stijgen, die hen geen toekomst bieden en waarbij risico's op werkloosheid en het moeten leveren van "tegenprestaties" voortdurend op de loer liggen.

Want volgens de wereld waar Wolfgang Schäuble in leeft, de Duitse minister van Financiën, die de Duitse en de Europese politiek nagenoeg in zijn greep heeft, zijn sociale ontberingen onvermijdelijk en zelfs economisch noodzakelijk. Zie Gut Instincts. The World According to Wolfgang Schäuble van Mark Schieritz. Het is een wereld- en mensbeschouwing die wel uit een diepgeworteld wantrouwen moet opstijgen. En waaruit een economisch beleid voortkomt dat inderdaad aan gut instincts appelleert, maar dat elke empirische onderbouwing ontbeert. Het is een fantasiewereld waar Schäuble in leeft en dat is een boze fantasie.

Zulk beleid creëert een hele bevolkingsgroep, vooral dus die jonge mannen, die er mee om moeten zien te gaan dat ze als mislukkelingen door het leven dreigen te gaan. Dat maakt ze ontvankelijk voor de verleidingen van collectief narcisme en gelijk daarmee opgaand: vreemdelingenhaat. Een narcist voelt zich altijd bedreigd en zal elke geboden gelegenheid aangrijpen om daar met geweld en intimidatie op te reageren. Als er aanleiding is om bedreigingen te zien, zoals wanneer er een vluchtelingenstroom op gang komt, dan slaat hij toe.

Dan krijgen we dus dat soort Karten der Gewalt in de media te zien.

Het hele proces is historisch niet uniek. Een of twee jaar geleden las ik het indrukwekkende boek Volksgemeinschaft als Selbstermächtigung. Gewalt gegen Juden in der deutschen Provinz 1919 bis 1939 van de Duitse historicus Michal Wildt. Een minutieus gedocumenteerd overzicht van aanslagen op Joden en hun onderkomens verspreid over Duitsland in de periode voorafgaand aan en tijdens het Hitler-bewind. De geschiedenis herhaalt zich, uiteraard in steeds nieuwe vormen en met nieuwe bijzonderheden.

Maar de patronen zijn herkenbaar.

Lees ook nog eens dat bericht Verontrustend actueel: een kijkje in de jaren 30 dat doet denken aan nu (aan de hand van Golo Mann).
Update. En lees ook Michael Klarman over de parallellen met de nazitijd. Update2. En lees nu ook Heiner Flassbeck.

Geen opmerkingen: