woensdag 7 december 2016

Ligt er een psychologische stoornis (narcisme) ten grondslag aan populisme?

Het bericht van Chris Dillow vandaag (THE POPULIST PARADOX) is een mooie aanvulling en verdieping van het bericht Is populisme de uitingsvorm van narcisme in het publieke domein? eerder op dit blog.

Populisten zijn zo overtuigd van het eigen gelijk dat ze minachting hebben voor de democratische instituties van parlement, regering en rechters (en voor de wetenschap). Zo wordt in Engeland de Supreme Court aangevallen omdat dat hoogste rechtscollege heeft besloten dat de uittreding uit de Europese Gemeenschap aan het Parlement dient te worden voorgelegd, ondanks dat er een referendum is geweest.

Maar die instituties zijn er niet zomaar. Ze zorgen er voor dat besluitvorming in een pluralistische maatschappij rekening houdt met een diversiteit van meningen en inzichten. Chris haalt in dat verband een mooi citaat van Edmund Burke aan:
We are afraid to put men to live and trade each on his own private stock of reason; because we suspect that this stock in each man is small, and that the individuals would do better to avail themselves of the general bank and capital of nations and of ages (Par 145).
Ieder van ons op zijn eentje overziet meestal maar een stukje van het geheel en is bovendien vatbaar voor cognitieve dwalingen. Instituties zijn niet onfeilbaar, maar behelzen wel meer door de geschiedenis heen gecumuleerde diversiteit.

Waar komt dan die neiging van populisten vandaan om zo sterk op hun eigen gelijk te vertrouwen en democratische instituties en wetenschap te minachten?

Het antwoord ligt ook bij Chris in, jawel, de toename van narcisme. Als over de hele linie de neiging tot narcisme iets (of veel, voor mijn part) is toegenomen, en daar zijn aanwijzingen voor, dan merken we dat dubbelop in het publieke domein van de politiek. Want het is bij uitstek dat domein waar narcisten zich toe voelen aangetrokken.

Het is hun ideale werkterrein. In het domein van de persoonlijke relaties zijn narcisten kwetsbaarder, omdat ze moeilijker kunnen voorkomen dat anderen hen na verloop van tijd beter leren kennen. Maar communicatie via de media maakt het mogelijk om het publiek te manipuleren.

Kortom, populisme als uitingsvorm van narcisme in het publieke domein is niet alleen een politiek probleem, maar ook
an intellectual and, dare I say it psychological, disorder.
Misschien moeten we inderdaad de moed hebben om onder ogen zien dat er aan populisme een psychologische stoornis ten grondslag ligt.

Geen opmerkingen: